เมนู

ตตฺถ หิมวนฺตสมีเป ปทุมปพฺพตํ นิสฺสาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา วสนฺเตน ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต ปทุมปุปฺผํ คเหตฺวา ปูชิตภาโวว วิเสโสฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

เอกจตฺตาลีสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

42. ภทฺทาลิวคฺโค

1-10. ภทฺทาลิตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

พาจตฺตาลีสมวคฺเค ปฐมาปทานญฺจ ทุติยาปทานญฺจ ตติยาปทานญฺจ นยานุสาเรน สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

[106] จตุตฺถาปทาเน นคเร พนฺธุมติยาติอาทิกํ อายสฺมโต มธุมํสทายกตฺเถรสฺส อปทานํฯ ตตฺถ สูกริโกติ สูกรมํสํ วิกฺกิณิตฺวา ชีวิกํ กปฺเปนฺโตฯ อุกฺโกฏกํ รนฺธยิตฺวาติ ปิหกปปฺผาสมํสํ ปจิตฺวา มธุมํสมฺหิ โอกิริํ ปกฺขิปิํฯ เตน มํเสน ปตฺตํ ปูเรตฺวา ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทตฺวา เตน ปุญฺญกมฺเมน อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท อรหตฺตํ ปาปุณินฺติ อตฺโถฯ

นาคปลฺลวตฺเถรสฺส ปญฺจมาปทานมฺปิ เอกทีปิยตฺเถรสฺส ฉฏฺฐาปทานมฺปิ อุจฺฉงฺคปุปฺผิยตฺเถรสฺส สตฺตมาปทานมฺปิ ยาคุทายกตฺเถรสฺส อฏฺฐมาปทานมฺปิ ปตฺโถทนทายกตฺเถรสฺส นวมาปทานมฺปิ มญฺจทายกตฺเถรสฺส ทสมาปทานมฺปิ สพฺพํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

พาจตฺตาลีสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

43-48. สกิํสมฺมชฺชกาทิวคฺโค

1-60. สกิํสมฺมชฺชกตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

เตจตฺตาลีสมวคฺเค สพฺพเถราปทานานิ อุตฺตานาเนวฯ เกวลํ เถรานํ นามนานตฺตํ ปุญฺญนานตฺตญฺจ วิเสโสฯ

จตุจตฺตาลีสเม วคฺเคปิ สพฺพานิ อปทานานิ ปากฏาเนวฯ เกวลํ ปุญฺญนานตฺตํ ผลนานตฺตญฺจ วิเสโสฯ

[1] ปญฺจจตฺตาลีสมวคฺเค ปฐมาปทาเน กกุสนฺโธ มหาวีโรติอาทิกํ อายสฺมโต วิภีฏกมิญฺชิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ

[2] ตตฺถ พีชมิญฺชมทาสหนฺติ วิภีฏกผลานิ ผาเลตฺวา พีชานิ มิญฺชานิ คเหตฺวา มธุสกฺกราหิ โยเชตฺวา กกุสนฺธสฺส ภควโต อทาสินฺติ อตฺโถฯ ทุติยาปทานาทีนิ สพฺพานิ สุวิญฺเญยฺยาเนว, เถรานํ นามนานตฺตาทีนิปิ ปาฐานุสาเรน เวทิตพฺพานิฯ

[1] ฉจตฺตาลีสเม วคฺเค ปฐมาปทาเน ชคติํ การยิํ อหนฺติ อุตฺตมโพธิรุกฺขสฺส สมนฺตโต อาฬินฺทํ อหํ การยินฺติ อตฺโถฯ เสสานิ ทุติยาปทานาทีนิ สพฺพานิปิ อุตฺตานาเนวฯ

สตฺตจตฺตาลีสเม วคฺเค ปฐมาปทานาทีนิ ปาฬิอนุสาเรน สุวิญฺเญยฺยาเนวฯ

อฏฺฐจตฺตาลีสเม วคฺเค ปฐมทุติยาปทานานิ อุตฺตานาเนวฯ

[30] ตติยาปทาเน โกสิโย นาม ภควาติ โกสิยโคตฺเต ชาตตฺตา โกสิโย นาม ปจฺเจกพุทฺโธติ อตฺโถฯ จิตฺตกูเฏติ จิตฺตกูฏเกลาสกูฏสานุกูฏาทีสุ อโนตตฺตทหํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา ฐิตปพฺพตกูเฏสุ นานารตนโอสธาทีหิ วิจิตฺเต จิตฺตกูฏปพฺพเต โส ปจฺเจกพุทฺโธ วสีติ อตฺโถฯ

จตุตฺถปญฺจมาปทานานิ อุตฺตานาเนวฯ

[56] ฉฏฺฐาปทาเน กุสฏฺฐกมทาสหนฺติ ปกฺขิกภตฺตอุโปสถิกภตฺตธุรภตฺตสลากภตฺตาทีสุ กุสปณฺณวเสน ทาตพฺพํ อฏฺฐสลากภตฺตํ อหํ อทาสินฺติ อตฺโถฯ

[61] สตฺตมาปทาเน โสภิโต นาม สมฺพุทฺโธติ อาโรหปริณาหทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขณพฺยามปฺปภาทีหิ โสภมานสรีรตฺตา โสภิโต นาม สมฺมาสมฺพุทฺโธติ อตฺโถฯ

[66] อฏฺฐมาปทาเน ตกฺกรายํ วสี ตทาติ ตํ ทสปุญฺญกิริยวตฺถุํ กโรนฺตา ชนา ปฏิวสนฺติ เอตฺถาติ ตกฺกรา, ราชธานีฯ ติสฺสํ ตกฺกรายํ, ตทา วสีติ อตฺโถฯ

[72] นวมาปทาเน ปานธิํ สุกตํ คยฺหาติ อุปาหนยุคํ สุนฺทรากาเรน นิปฺผาทิตํ คเหตฺวาติ อตฺโถฯ ทสมาปทานํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

อฏฺฐจตฺตาลีสมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

49. ปํสุกูลวคฺโค

1-10. ปํสุกูลสญฺญกตฺเถรอปทานาทิวณฺณนา

เอกูนปญฺญาสมวคฺเค ปฐมาปทานํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

[14] ทุติยาปทาเน อธิจฺจุปฺปตฺติกา พุทฺธาติ อธิจฺเจน อการเณน อุปฺปตฺติกา สยมฺภูตา, อญฺเญหิ เทวพฺรหฺมมาราทีหิ อุปเทสทายเกหิ รหิตา สยมฺภูญาเณน อุปฺปนฺนา ชาตา ปาตุภูตาติ อตฺโถฯ

[16] โอทุมฺพริกปุปฺผํ วาติ อุทุมฺพรรุกฺเข ปุปฺผํ ทุลฺลภํ ทุลฺลภุปฺปตฺติกํ อิวฯ จนฺทมฺหิ สสกํ ยถาติ จนฺทมณฺฑเล สสเลขาย รูปํ ทุลฺลภํ ยถาฯ วายสานํ ยถา ขีรนฺติ กากานํ นิจฺจํ รตฺตินฺทิวํ ขุทฺทาปีฬิตภาเวน ขีรํ ทุลฺลภํ ยถา, เอวํ ทุลฺลภํ โลกนายกํ จตุราสงฺเขฺยยฺยํ วา อฏฺฐาสงฺเขฺยยฺยํ วา โสฬสาสงฺเขฺยยฺยํ วา กปฺปสตสหสฺสํ ปารมิโย ปูเรตฺวา พุทฺธภาวโต ทุลฺลโภ โลกนายโกติ อตฺโถฯ

[30] ตติยาปทาเน มธุํ ภิเสหิ สวตีติ โปกฺขรมธุปทุมเกสเรหิ สวติ ปคฺฆรติฯ ขีรํ สปฺปิํ มุฬาลิภีติ ขีรญฺจ สปฺปิรสญฺจ ปทุมมุฬาเลหิ สวติ ปคฺฆรติฯ ตสฺมา ตทุภยํ มม สนฺตกํ พุทฺโธ ปฏิคฺคณฺหตูติ อตฺโถฯ

จตุตฺถปญฺจมฉฏฺฐาปทานานิ อุตฺตานาเนวฯ

[119] สตฺตมาปทาเน จตฺตาลีสทิชาปิ จาติ ทฺวิกฺขตฺตุํ ชาตาติ ทิชาฯ กุมารวเย อุฏฺฐิตทนฺตานํ ปติตตฺตา ปุน อุฏฺฐิตทนฺตา ทิชา, เต จ ทนฺตาฯ พฺยากรณญฺจ เหฏฺฐา นิทานกถายํ วุตฺตเมวฯ

อฏฺฐมาปทานํ อุตฺตานเมวาติฯ